Wincenty Witos (1874-1945)
urodził się w Wierzchosławicach koło Tarnowa i tam został pochowany. Rolnik, działacz ruchu ludowego, polityk, publicysta, od 1895 był członkiem Stronnictwa Ludowego (SL), następnie członkiem Rady Naczelnej Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL), a w latach 1908-1914 posłem do Sejmu Krajowego Galicji, 1911-1918 posłem do austriackiej Rady Państwa w Wiedniu. Po rozłamie w PSL 1914-1918 został wiceprezesem PSL Piast, następnie prezesem.
Podczas I wojny światowej był zwolennikiem współpracy z państwami centralnymi, w swych wystąpieniach w parlamencie wiedeńskim składał jednoznaczne oświadczenia o dążeniach Polaków do odbudowy wolnego i suwerennego państwa, niezależnego od żadnego z dotychczasowych państw zaborczych. Desygnowany na premiera Rządu Obrony Narodowej pod koniec lipca 1920, w okresie bezpośredniego zagrożenia Warszawy podczas wojny polsko-bolszewickiej (1919-1921), wszedł w skład Rady Obrony Państwa. Pozostawał na stanowisku szefa rządu do września 1921. W maju 1926 utworzył rząd obalony przez J. Piłsudskiego (przewrót majowy).
W. Witos był więziony w 1930r. w Brześciu nad Bugiem i sądzony w procesie brzeskim, otrzymał wyrok 1,5 roku więzienia, co zdecydowało o jego wyjeździe na emigrację do Czechosłowacji (1933-1939). Mimo to pozostawał członkiem władz SL: 1931-1935 przewodniczącym Rady Naczelnej, 1935-1939 prezesem Naczelnego Komitetu Wykonawczego.
W marcu 1939r. powrócił do kraju, we wrześniu uwięziony przez Niemców i nakłaniany do utworzenia rządu kolaboracyjnego, odrzucił propozycję. Zwolniony z więzienia w 1941r., przebywał w areszcie domowym pod stałym nadzorem gestapo. W 1945r. wybrany na prezydenta Krajowej Rady Narodowej, nie podjął obowiązków. Nie skorzystał także z zaproszenia do wzięcia udziału w rozmowach moskiewskich w sprawie utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Od sierpnia 1945r. był prezesem PSL.
Głosił hasła nawołujące do walki o wolność i niezależność:
„Potęgi Państwa i jego przyszłości nie zabezpieczy żaden choćby największy Geniusz – uczynić to może cały, świadomy swych praw i obowiązków naród.„
„Wolność i niepodległość jest konieczna dla rozwoju każdego narodu„
Więcej informacji o życiu i działalności Wincentego Witosa można znaleźć na stronie internetowej Towarzystwa Przyjaciół MUZEUM WINCENTEGO WITOSA w Wierzchosławicach.
